Het verschil tussen Duitsers en Nederlanders

Duisland en Nederland als internationale samenwerkingspartners

Duitsland en Nederland zijn al eeuwenlang belangrijke handelspartners voor elkaar. Dit zien we terug in het oprichten van de Duits-Nederlandse handelskamer in 1905 en het toetreden van beide landen tot de Europese Unie in 1993. Vandaag de dag is de handel tussen Duitsland en Nederland zelfs een van de grootste van Europa. Naast de handel zijn Duitsland en Nederland ook militair met elkaar verbonden. In 1952 nemen beide landen deel aan de Europese gemeenschap voor kolen en staal om toekomstige oorlogen te voorkomen. Nederland is dan ook al lid van de NAVO die is opgericht in 1949. Zes jaar later, in 1955, mag ook Duitsland toetreden. Daarnaast trekken Duitsland en Nederland politiek veel met elkaar op. Zo binden ze zich aan gezamenlijke verdragen die bijvoorbeeld gaan over klimaat, mensenrechten en buitenlandse oorlogen. De samenwerking op verschillende gebieden heeft ervoor gezorgd dat Duitsland en Nederland tegenwoordig een zeer warme band koesteren.

Duitsland en Nederland als tegenpolen

Deze band is echter niet altijd zo goed geweest. De belangrijkste reden hiervoor is dat Duitsland twee wereldoorlogen heeft ontketend. In de eerste wereldoorlog wist Nederland nog neutraal te blijven maar in de tweede wereldoorlog viel Duitsland ook Nederland binnen. Dit zorgde voor veel anti-Duits sentiment onder de Nederlandse bevolking. Vanaf dat moment wil Nederland nog maar weinig te maken hebben met Duitsland en richt zich op de westerse invloedsfeer van de geallieerden. Dit zorgt ervoor dat in de jaren 70’ en 80’ Duitsland en Nederland culturele tegenpolen worden. Nederland gaat namelijk mee in de vrije normen en waarden die overwaaien vanuit de Verenigde Staten. Terwijl Duitsland in die tijd juist een zeer ingetogen houding aanneemt en zich focust op de wederopbouw van de economie. Hierdoor kenmerkt de Nederlandse cultuur zich destijds door vrijzinnigheid, luchtigheid en frivoliteit, terwijl Duitsland bekend stond om discipline, orde en gezag. 

Hofstede en TMA

Omdat beide landen zich elk op hun eigen manier hebben ontwikkelt is het interessant om te kijken hoe deze verschillen zich vertalen naar de hedendaagse cultuur. Hiervoor gebruiken we de cultuurdimensies van Hofstede. Hofstede typeert de cultuur van een land aan de hand van een zestal dimensies, namelijk: machtsafstand, individualisme, motivatie om succesvol te zijn, vermijden van onzekerheden, langetermijnperspectief en toegevendheid. Op elk van deze dimensies krijgt een land een score tussen de 0 en 100. Door deze scores voor Duitsland en Nederland te vergelijken kunnen we zien waarin de landen overeenkomen en waarin ze verschillen. De scores van de twee landen op de dimensies zijn te zien in Figuur 1. Vervolgens kunnen we de scores van Duitsers en Nederlanders op de drijfveren van de TMA vergelijken. Zo kunnen we per dimensie van Hofstede kijken of de culturele waarden van Duitsers en Nederlanders ook terugkomen in hun scores op de TMA.

Figuur 1. Verschillen tussen Duitsland en Nederland op de cultuurdimensies van Hofstede.

Machtsafstand

Machtsafstand gaat over de houding ten opzichte van ongelijkheid tussen individuen. Hoe groter de machtafstand, hoe meer men verwacht en accepteert dat deze ongelijkheid er is. Hoewel de machtsafstand in beide landen bijna aan elkaar gelijk is, verschilt de invulling ervan. Duitsland is hiërarchischer dan Nederland en beslissingen in Duitsland worden vaak gemaakt op basis van kennis en expertise. Het maken van de ‘beste’ keuze gaat dan voor of iedereen zich in deze keuze kan vinden. In Nederland maakt men juist vaker keuzes door het bereiken van gezamenlijke consensus. Deze machtsafstand zien we terug in de TMA drijfveer ‘ontzag’. Duitsers scoren hoger op ontzag dan Nederlanders (zie Figuur 2). Duitsers hechten meer waarde aan geleverde prestaties en behaalde successen dan Nederlanders. De Duitsers tonen ook meer respect voor mensen die iets hebben bereikt of hogere posities bekleden. De score op de drijfveer ontzag vindt dus aansluiting bij de dimensie machtsafstand.

Figuur 2. Verschil in drijfveerscores op de TMA van Duitsers ten opzichte van Nederlanders (in %).

Individualisme

Verder zijn Duitsland en Nederland beide individualistische samenlevingen. In beide landen wordt verwacht dat men voor zichzelf zorgt of voor de mensen die dicht bij hen staan. Nederland is echter nog individualistischer dan Duitsland. Nederlanders gaan namelijk sterk uit van zichzelf, waar Duitsers zich meer conformeren aan de groep. Dit zien we terug in de drijfveer ‘onafhankelijk denken en handelen’. Duitsers scoren lager op deze drijfveer dan Nederlanders (zie Figuur 2). Nederlanders willen over veel zelfregie beschikken en zitten niet graag ergens aan vast. De sociale netwerken van Nederlanders zijn dan ook gericht op ongedwongen verbinding waarbij weinig van elkaar wordt verwacht. Duitsers richten hun sociale netwerken vaker praktisch in door verbinding aan te gaan op basis van overeenkomende interesses, plichten of gedeelde verantwoordelijkheden.

Motivatie om succesvol te zijn

Hoewel beide landen een prestatiementaliteit hebben waarbij zij ervan uitgaan dat je zelf moet werken om iets te bereiken, verschillen ze sterk in de motivatie om succesvol te zijn. Duitsers worden veel meer gedreven door competitie en prestatie, terwijl Nederlanders veel meer waarde hechten aan hun vrije tijd en autonomie. De prestaties die Duitsers leveren en successen die ze behalen worden ook veel meer getoond dan in Nederland. Zo vermelden Duitsers vaker hun behaalde titel of wordt succes gepresenteerd door materialistische middelen. In Nederland wordt dit veel minder gedaan omdat het boven de groep uit willen stijgen als iets negatiefs wordt gezien. De uitspraak ‘doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’ is typisch voor dit verschil in opvatting. Gerelateerd aan deze dimensie is de drijfveer ‘ambitie en uitdaging’ van de TMA. Duitsers scoren hoger op ambitie en uitdaging in vergelijking met Nederlanders (zie Figuur 2). Dit betekend dat Duitsers meer behoefte hebben om succesvol te zijn, meer uitdagingen aan willen gaan en meer worden gedreven door competitie dan Nederlanders. Ook hier is de drijfveer van de TMA in lijn met de score op de dimensie van Hofstede.

Vermijden van onzekerheden

Zowel de Duitse als Nederlandse samenleving typeert zich als minder spontaan en is gebaad bij regels en planning. De Nederlanders durven echter wat meer buiten de lijntjes te kleuren en gaan vaker risico’s aan. Duitsers zullen er juist veel aan doen om ervoor te zorgen dat alles volgens plan gaat en zich heel detaillistisch voorbereiden om op elk scenario voorbereid te zijn. Deze dimensie vindt aansluiting bij de drijfveren ‘conformeren’, ‘besluiten nemen’ en ‘orde en structuur’ van de TMA. Duitsers scoren hoger op conformeren dan Nederlanders en hebben meer behoefte om zich aan de geldende regels en sociale kaders te houden (zie Figuur 2). Nederlanders hanteren deze sociale kaders meer als richtlijn waarbinnen nog enige bewegingsruimte mogelijk is. Op de drijfveer ‘besluiten nemen’ scoren Duitsers lager dan Nederlanders (zie Figuur 2). Duitsers zijn van nature twijfelaar die zeer voorzichtig handelen. Wanneer ze een besluit nemen is dit vaak goed doordacht en onderbouwd met kennis vanuit hun expertise. Nederlanders nemen makkelijker besluiten en zien in bepaalde gevallen wel waar het schip strand. Dit vertaald zich ook in de drijfveer ‘orde en structuur’ van de TMA. Duitsers scoren hoger op deze drijfveer dan Nederlanders (zie Figuur 2). Duitsers werken namelijk vaak met een planmatige aanpak waarbij orde en netheid hoog in het vaandel staan. Duitsers houden ervan om vooruit te plannen en zaken zeer gedetailleerd uit te denken zodat ze niet voor verrassingen komen te staan. Voor alle drie de drijfveren geldt dat ze aansluiten bij de scores die worden gevonden op de dimensie van Hofstede.

Langetermijn perspectief

Kijkend naar de dimensie langetermijnperspectief zijn beide landen pragmatisch en hebben minder moeite met het aanpassen van hun tradities aan de huidige context. Ze kunnen hierdoor makkelijker inspelen op de altijd veranderende maatschappij waarin ze blijven presteren en beoogde resultaten kunnen boeken. Dit zien we terug in de drijfveer ‘pragmatisme’ van de TMA waarop beide landen ongeveer hetzelfde scoren (zie Figuur 2).

Toegevendheid

Hoewel beide landen graag binnen sociale kaders blíjven is Nederland toegevender dan Duitsland. Duitsers bekijken zaken over het algemeen eerder cynisch terwijl Nederlanders zich vaker opportunistisch opstellen. Ook leggen Nederlanders meer nadruk op het genieten van het leven en geven daardoor eerder toe aan hun verlangens. Deze dimensie relateert aan de drijfveer ‘afwisseling’ van de TMA. Op deze drijfveer scoren Duitsers lager dan Nederlanders (zie Figuur 2). Dit geeft aan dat Duitsers minder behoefte hebben aan variatie en nieuwe ervaringen. Ze richten zich veel meer op expertise en specialisatie, terwijl Nederlanders zich vaak breder oriënteren. Daarnaast is de behoefte aan nieuwe ervaringen bij Duitsers lager dan Nederlanders. Ook deze drijfveer ligt in lijn met de score op de dimensie van Hofstede.

Conclusie

We hebben gezien dat Duitsland en Nederland culturele overeenkomsten maar ook verschillen vertonen. De cultuurdimensies van Hofstede en de drijfveerscores op de TMA hebben geholpen om dit inzichtelijk te maken. We zagen dat de verschillen in cultuur tussen de landen ook terugkwamen in de scores op de drijfveren van de TMA. Deze inzichten helpen ons om te snappen waarin we als landen verschillen en waarin we overeenkomen. Doe er je voordeel mee bij je eerstvolgende ontmoeting met iemand uit Duitsland. Wie weet begrijpen jullie elkaar ineens een stuk beter en leveren deze inzichten een positieve bijdrage aan jullie samenwerking!