Verborgen potentieel! De waarde van talentinzicht voor mensen zonder formele opleiding

Hoewel maar liefst 26% van de Nederlandse beroepsbevolking geen hogere opleiding dan basisonderwijs, vmbo of mbo-1 heeft afgerond, wordt slechts 1% van de TMA Talentenanalyses toegepast op deze groep. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat organisaties zich vaak richten op de ontwikkeling van theoretisch opgeleiden, omdat zij betrokken zijn bij strategische taken zoals planning, innovatie en procesverbetering. Inzicht in hun persoonlijke eigenschappen en vaardigheden wordt dan gezien als cruciaal voor hun effectiviteit en die van hun teams. 

Toch is het een gemiste kans om de TMA Talentenanalyse niet in te zetten bij mensen zonder formele scholing. De reden dat TMA minder wordt toegepast bij deze groep ligt waarschijnlijk in het feit dat zij vaak werken in sectoren met een hoge personeelsomloop, zoals horeca, detailhandel, bezorgdiensten, productie en callcenters. In deze sectoren ligt de focus vaak op het snel invullen van vacatures en on-the-job training, waardoor uitgebreide talentanalyses zoals TMA minder prioriteit krijgen. Echter, in deze sectoren zijn soft skills zoals klantgerichtheid, stressbestendigheid en probleemoplossend vermogen cruciaal voor succes. Door TMA ook bij niet-formeel geschoolden in te zetten, kunnen organisaties waardevolle inzichten verkrijgen in deze soft skills en persoonlijke talenten. Dit kan helpen om medewerkers beter te plaatsen in rollen die hun sterke punten benutten, wat kan leiden tot verbeterde prestaties, verhoogde werktevredenheid en verminderd personeelsverloop.

Dit blijkt ook uit onderzoek. Studies in de callcenterbranche tonen bijvoorbeeld aan dat selectie op basis van persoonlijkheidskenmerken leidt tot minder personeelsverloop en effectievere trainingen (Echchakoui, 2013; Barrick, Mount & Judge, 2001). Een nadere analyse laat zien welke persoonlijkheidskenmerken cruciaal zijn voor succes in verschillende banen waarvoor geen formele opleiding nodig is. In callcenters zijn consciëntieusheid, vriendelijkheid en emotionele stabiliteit bepalend voor goede prestaties (Sawyerr, Srinivas & Wang, 2009). Deze kenmerken vertalen zich in de TMA drijfveren zoals Orde & structuur, Sociale empathie en Eigenwaarde. In servicegerichte functies, waar veel contact is met klanten of gasten, zijn eigenschappen zoals hulpverlenen, energie en samenwerken essentieel (Chandrasekhar, 2001; Yagil, 2008), terwijl stressbestendigheid belangrijk is voor functies waarin snelheid een cruciale rol speelt, zoals orderpicker en pakketbezorger.

Deze bevindingen uit de literatuur tonen aan dat een gerichte selectie op basis van persoonlijkheid essentieel is bij het aannemen van personeel voor dergelijke functies. Vaak worden er voor deze banen alleen traditionele sollicitatiegesprekken georganiseerd. Deze geven echter slechts beperkt inzicht in iemands persoonlijkheid, omdat sollicitanten zich anders kunnen voordoen dan ze werkelijk zijn. De TMA Talentenanalyse kan hierin een oplossing bieden. Dit instrument geeft namelijk een betrouwbaar en diepgaand beeld van iemands persoonlijkheid, drijfveren en talenten, waardoor organisaties objectiever kunnen beoordelen of er een goede match is tussen de persoon, de functie en de werkomgeving. Door structureel gebruik te maken van TMA kan de uitval en het verloop van personeel verminderen, terwijl de productiviteit en kwaliteit toenemen. Medewerkers die werk doen dat aansluit bij hun talenten zijn intrinsiek gemotiveerder en halen meer voldoening uit hun werk.

TMA kan ook medewerkers zonder formele opleiding helpen door inzicht te geven in hun sterke punten en hoe deze aansluiten bij hun rol. Bijvoorbeeld, een call center medewerker die een hoge score heeft op de TMA drijfveer Sociabiliteit (talent: Verbindend) maakt van nature makkelijk contact met nieuwe mensen en zal daarom met plezier outbound calls maken. Als diegene ook hoog scoort op de drijfveren Energie & Actie (talent: Ondernemend) en Sociale Empathie (talent: Inlevend), lukt het hem of haar ook om bepaalde producten of diensten proactief onder de aandacht te brengen en te verkopen. Een hoge score op de TMA drijfveer Volharding (talent: Doorzetten) zorgt ervoor dat de motivatie om na 10 afwijzingen, ook de 11e keer opnieuw met evenveel enthousiasme te proberen, behouden blijft.

Ook in bijvoorbeeld een sector als de horeca zijn er bepaalde persoonlijkheidseigenschappen die ervoor zorgen dat het werk goed en met plezier wordt gedaan. Iemand met hoge scores op de drijfveren Stressbestendigheid & Druk (talent: Stabiel) en Hulpverlenen (talent: Servicegericht) vindt het heerlijk om te werken op een druk terras waar van alles aangevraagd wordt en zal zich inspannen om steeds de beste service te verlenen.

Bovendien kan TMA niet alleen helpen bij het matchen van personen met functies, maar ook bij het afstemmen van medewerkers op de cultuur van de werkomgeving. Bijvoorbeeld:

👉 Wil je iemand die goed en graag zelfstandig kan werken en zelf problemen oplost, let er dan op dat iemand laag scoort op de drijfveer Steunbehoefte (talent: Zelfstandig) heeft, maar hoger scoort op de drijfveer Onafhankelijk Denken & Handelen (talent: Autonoom).

👉 Heb je te maken met een constant veranderende werkomgeving waarin er veel flexibiliteit en innovativiteit van werknemers wordt verwacht? Zorg er dan voor dat je iemand selecteert met een lage score op de drijfveren Orde & Structuur (talent: Creatief) en Conformeren (talent: Grensverleggend).

👉 Is het in jouw organisatie gebruikelijk om elkaar van directe feedback te voorzien en moet iemand tegen een stootje kunnen? Dan is het prettig om een medewerker aan te nemen die hoog scoort op de TMA drijfveer Eigenwaarde (talent: Zelfvertrouwen).

De voordelen van TMA beperken zich niet tot theoretisch opgeleiden. Juist in sectoren met een grote personeelsomloop en in functies die veel vragen van soft skills, kan TMA een waardevolle bijdrage leveren aan het succes van zowel de medewerker als de organisatie. Investeren in TMA voor mensen zonder formele scholing kan dus snel voordeel opleveren door hogere efficiëntie, minder ziekteverzuim en meer motivatie bij medewerkers. Zo kan het volledige potentieel van de Nederlandse beroepsbevolking worden benut.